"Mijn sport = mijn identiteit"

‘Sport is altijd een belangrijk onderdeel geweest in mijn leven. Zolang ik me kan herinneren doe ik aan sport. Ik ga ervan uit dat iets bereiken enorm belangrijk is voor mij omdat ik perfectionistisch ben in hetgeen ik graag doe. Als junior deed ik mee aan internationaal kampioenschappen en behaalde zelfs een gouden medaille. Het gaf me veel vertrouwen en het gaf me het gevoel dat ik speciaal was. Het gaf aan wie ik was.’

Het leven van een topsporter wordt vaak (vanaf vrij jonge leeftijd) gedomineerd door sport. Vaak zien we dat succes en prestaties een goed gevoel geven, waardering en goedkeuring vanuit de omgeving verlenen. En zelfzekerder maakt. Hoewel deze sportprestaties het zelfwaardegevoel vaak positief beïnvloedt, houdt het ook risico’s in: er lijkt een keerzijde te zijn aan de medaille.

Het gevaar schuilt wanneer je als sporter alles inzet op de sport en prestatie en alle andere zaken onderdrukt. Hierdoor kan de identiteit heel eenzijdig en fragiel worden. Het kan op termijn een soort keurslijf worden, waarbij moet gepresteerd worden om het zelfwaardegevoel in stand te houden. Mindere prestaties, een blessure, negatieve feedback op training of een wedstrijd kunnen als een bedreiging voor het positief zelfbeeld worden ervaren. Precies omdat je als sporter helemaal opgeslorpt wordt door de sport en zijn zelfbeeld, vaak vooral beïnvloed door prestaties, raak je als sporter verstrikt in een vicieuze cirkel. Hierbij moeten prestaties het zelfbeeld in stand houden, waardoor de focus op prestaties vergroot en er nog meer gaat geïnvesteerd wordt in de sport (meer trainen). Hierdoor wordt het zelfbeeld nog eenzijdiger (nog minder tijd om ook positieve ervaringen op te doen buiten de sport), de sport gaat een nog centralere positie innemen, waardoor het zelfbeeld nog meer afhankelijk wordt van prestaties.

Het is dan ook zeer gevaarlijk wanneer de omgeving aangeeft dat ‘enkele kilo’s verliezen’ de sportprestaties zou kunnen verbeteren. Een sporter wiens zelfbeeld vooral afhankelijk is van zijn prestaties zal dan ook alles in het werk stellen om die kilo’s eraf te krijgen, met alle mogelijke negatieve gevolgen van dien…

'Op een gegeven moment had ik een nieuwe coach die het zeker goed met me voorhad en zeer professioneel werkte. Hij gaf ook aan wat we moesten doen en eten. We moesten ook alles bijhouden in een computerprogramma, wat ik zeer goed opvolgde. Stap voor stap werden de sportieve doelen bijgesteld en dat gaf wel wat druk. Op een bepaald moment gaf hij ook aan dat ik goed trainde maar dat het misschien beter ging gaan met wat minder gewicht. Het was de eerste keer dat ik dit hoorde en de goede feedback die ik steeds kreeg van mijn coach ging voor mij compleet verloren. Ik voelde me schuldig en beschaamd zowel voor mijn ouders als mijn coach. De reden dat het niet ging was niet mijn trainer maar mijn lichaam. Ik had meer en meer het gevoel dat het ging om de vorm van mijn lichaam en ging me daar dan ook zeer sterk op richten.' (Gymnaste)

Te ver!

Bij deze sporter zien we een aantal kwetsbaarheidsfactoren die in samenspel met de opmerking van de coach ertoe hebben geleid dat deze sporter zich meer en meer begon te focussen op haar gewicht en lichaamsvormen. Kwetsbaarheidsfactoren zijn: perfectionisme (het volhardend streven om betere prestaties neer te zetten), een fragiel gevoel van zelfwaarde (de identiteit of zelfbeeld van de sporter werd vooral bepaald door haar prestaties), de wil om de coach te plezieren, het respect en geloof in de coach, gevoeligheid voor de blik en het oordeel van anderen, de angst om niet goed genoeg te zijn voor anderen.

Terug